Decibellen uitgelegd

In de afgelopen maanden kon je regelmatig horen en lezen dat een auto 'gemiddeld' 74 dB produceert en een motor 'gemiddeld 80 dB met uitschieters naar wel 106 dB'. In die ene bewering gaan twee dingen mis. Met de gemiddelden' wordt verwezen naar het maximale, dynamisch (rijdend) gemeten geluidsniveau dat auto's (max 74) en motoren (max 77) mogen maken om op de openbare weg toegelaten te worden. Die 106 dB verwijst naar een stationaire meting, die bij verhoogd toerental wordt gedaan. Belangrijk verschil? Die dynamische meting vindt op een afstand van 7,5 meter van de uitlaat plaats. De stationaire meting op een halve meter. Dat heeft natuurlijk veel hogere uitslagen.

Lariekoek

‍Uit diezelfde bronnen hoor je vaak dat de decibel een logaritmische eenheid is (dat klopt) en dat een verschil van 3 dB daarmee 'een verdubbeling van het lawaai' betekent. Dat laatste is lariekoek. Als een gewoon stationair draaiende motor 80 dB produceert en je laat een tweede exemplaar van die motor ook stationair lopen, dan geven ze samen 83 dB. In officiële termen: 3 dB erbij is een verdubbeling van de bronsterkte. Die verdubbeling klinkt niet twee keer zo luid, maar slechts ietsje luider. Om het verschil tussen die ene motor en twee motoren te horen, moet je echt goed luisteren. Boeiende vraag: als 3 dB erbij zo weinig hoorbaar verschil oplevert, wat is dan 1 dB? Dat wordt wel omschreven als het kleinste volumeverschil dat het menselijk oor kan waarnemen.

‍Honderd motoren

Stapje erbovenop: als die ene motor 77 dB maakt, heb je er tien nodig om twee keer zo veel geluid te produceren. Die vertienvoudiging van de bronsterkte geeft 10 dB extra. Je hoort dan dus 87 dB. Wil je nog twee keer zo veel geluid? Dan heb je weer tien keer zoveel motoren nodig. Kleine correctie: bij die honderd motoren staan er al een heleboel zo ver weg dat ze veel zachter klinken. Wat op vijf meter als 77 dB klinkt, klinkt op tien meter nog maar als 71 dB. Dat verklaart ook waarom die meting op een halve meterafstand zo veel luider is dan de meting op 7,5 meter.

‍Gehakt

Met deze informatie kun je ook gehakt maken van teksten die stellen dat 85 dB (wat een motor rijdend makkelijk kan produceren) 32 keer zo luid zou zijn als 70 dB (een heel erg stille auto, rijdend). We vroegen het voor de zekerheid nog even na bij de Nederlandse Stichting Geluidhinder. Hun reactie? "Daar klopt geen hout van." Gelukkig maar, anders zou een stofzuiger (80 dB op een meter afstand) ook 32 keer zo luid zijn als een gesprek (65 dB op dezelfde afstand). Dat zou allang een stofzuigerverbod hebben opgeleverd – en wat moet een mens zonder zo'n ding.

‍Auto

‍Kun je je natuurlijk nog wel afvragen waarom motoren luider klinken dan auto's. Die verklaring is heel simpel. Bij auto's zit het motorblok in een steeds beter geïsoleerde, afgesloten ruimte en er is veel (veel!) meer ruimte voor het uitlaattraject. Meer volume (langere uitlaat, grotere dempers, etc) betekent meer demping. Motoren draaien vrijwel altijd meer toeren en ze hebben een relatief hoog vermogen. Ook de aandrijving (ketting!) en de luchtinlaat spelen mee, en dan is het verhaal nog niet compleet. Motoren zullen dus altijd meer geluid geven, al zouden elektrische motoren stiller zijn dan elektrische auto's: het afrolgeluid van onze banden is minder sterk. Een elektrische auto is tot een kilometer of dertig per uur stiller dan een auto met een verbrandingsmotor. Laatste woord over auto's? Daarover wordt wel beweerd dat die stationair nooit meer geluid mogen maken dan 95 dB. Ook dat – het wordt eentonig – is een fabel, getuige bijvoorbeeld de Ferrari 328 GTS: die staat voor 102 dB te boek. Meer wapens nodig? Laat het weten op redactie@motorrijdersactiegroep.nl. Meningen over motorgeluid zijn toegestaan. Onzinnige feiten niet.

‍dB(A)
‍Omwille van de leesbaarheid schrijven we in dit artikel steeds dB in plaats van dB(A). Bij dB(A) wordt een correctie toegepast voor het feit dat het menselijk oor niet voor alle frequenties even gevoelig is.

‍